ნათია ლაზაშვილი: ოპოზიციამ სერიოზული შეცდომები დაუშვა, დიდია ალბათობა, რომ ამ შეცდომებს გაიმეორებს

დღეს ჟურნალისტების დიდი ნაწილი ქართულ მედიასივრცეში თავისუფალი სიტყვის სათქმელად ქვეყნის დამოუკიდებლობასთან ერთად მოვედით. დეკლარირებული დამოუკიდებლობისა და ფასადური დემოკრატიის მიუხედავად, წლების მანძილზე “ნავსადგურში” საცდურად მუდმივად იდგა “ხელმწიფის ნავი”, რომელიც მოგვიანებით “დეპოში” მდგარმა სააკაშვილისეულმა “ჩქაროსნულმა მატარებელმა” ჩაანაცვლა… ახტომა, ჩახტომა და გადახტომა – ეს ის “მარშრუტები” იყო, რომლებიც სამოქალაქო სექტორმა მეტ-ნაკლები შეცდომებით გაიარა და შესაბამისად, არც ჟურნალისტები აღმოვჩნდით ამ შეცდომებისგან დაზღვეულები.  მარტივი ლოგიკისა და მძიმე ბრალდების მიუხედავად, ამ ოცი წლის მანძილზე დაშვებული შეცდომები პოლიტიკოსებმა, საზოგადოებამ და ჟურნალისტებმა ერთდოულად უნდა გადავინაწილოთ. ვის მიუძღვის ლომის წილი და ვისი პასუხისმგებლობა განისაზღვრება მხოლოდ “პასიური თანამონაწილეობით”, ამას დრო გამოავლენს. დღეს მხოლოდ ერთი რამ არის ცხადი – არ არსებობს თავისუფალი ჟურნალისტიკა იქ, სადაც საზოგადოება არ არის თავისუფალი და, რისი გაკეთებაც შეგვიძლია, ეს თავისუფლებისთვის ბრძოლაა… “საქართველო და მსოფლიო” სიტყვის თავისუფლების პრობლემებსა და სხვა საკითხებზე “რუსთავის 2”-ის ყოფილ სახეს – ნათია ლაზაშვილს ესაუბრა.

– როგორ აფასებს ამჯერად მაყურებელი ნათია ლაზაშვილი დღევანდელ ქართულ ტელესივრცეს?
-ქართული ჟურნალისტიკა დღეს აღარ არის ძალა. ის აღარ არის პრესტიჟული პროფესია, რაც, პირველ რიგში, ჟურნალისტების ბრალია. მე არ ვგულისხმობ თავის პროფესიაზე უზომოდ  შეყვარებულ ცალკეულ ჟურნალისტებს, რომლებიც რისკის ფასად აკათებენ რეპორტაჟებს, იღებენ ფილმებს და წერენ სტატიებს. მედია საზოგადოების სარკე უნდა იყოს და საზოგადობას რეალობას უჩვენებდეს.  არის ეს ასე?   აშუქებს დღეს რომელიმე სატელევიზო არხი, რეალურად  რა ხდება სამედიცინო სფეროში, განათლების სისტემაში, როგორ მიმდინარეობს ქონების გადანაწილება, რა ხდება პენიტენციალურ სისტემაში, როგორ და რა ხერხებით ივსება ბიუჯეტი?!  თემები  ხელის გულზე დევს, მაგრამ,  რასაკვირველია, ამ ფაქტების მოძიებაზე ადვილი რომელიმე პოლიტიკოსის პრესკონფერენციის გაშუქებაა.
–  თუნდაც ამ სამართლიანი კრიტიკის ფონზე არ ნანობთ, თავის დროზე ჟურნალისტიკიდან პოლიტიკაში გადასვლას? საინტერესოა ისიც, თავად, როგორც ჟურნალისტი, სად და რომელ ეტაპზე იყავით აბსოლუტურად თავისუფალი?
– სანანებელი არსად,  არასდროს არაფერი მიკეთებია – არც ჟურნალისტიკაში და არც პოლიტიკაში. არასოდეს წავსულვარ ჩემი სინდისის წინააღმდეგ. ჩემს საქმიანობაში ოდნავი ჩარევის მცდელობაც კი როგორ მთავრდება, ყველაზე კარგად ქიბარ ხალვაშმა გამოსცადა და ეს თავადაც მოყვა ერთ ერთ ინტერვიუში. ჩვენ სწორედ მას შემდეგ დავმეგობრდით, რაც სერიოზული დაპირისპირება მოგვივიდა.  “კურიერის” საქმიანობაში მისი მხრიდან ჩარევის ეს პირველი და უკანასკნელი მცდელობა იყო. შემიძლია კიდევ ერთი ადრინდელი მაგალითი მოგიყვეთ: ერთ დღეს “ნიუსრუმში”   ეროსი კიწმარიშვილი მირეკავს და ერთ-ერთ კომერციულ ორგანიზაციაზე მეუბნება: “მესმის, რომ ამას არ უნდა გეუბნებოდე და ძალიან დიდ ბოდიშს გიხდით ამისთვის, მაგრამ, თუ შესაძლებელია, იქნებ, ამ ორგანიზაციის შესახებ ინფორმაცია მესამე ბლოკიდან მეორეში აიტანოთო”.
ამ ორგანიზაციას მაშინ “რუსთავი 2”-ზე რეკლამა ჰქონდა განთავსებული და, ალბათ, კიდევ მეტი უნდა მოეტანა. დამერწმუნეთ, ეროსი კიწმარიშვილის ბოდიშის მიუხედავად, იმ წუთში აბსოლუტურად ჩემზე და ჩემს კოლეგებზე იყო დამოკიდებული, სად მოხვდებოდა, და მოხვდებოდა თუ არა საერთოდ, იმ დღის მთავარ საინფორმაციოში ამ კომპანიის კადრები. საერთოდ, რაც დღეს ქართულ მედიასივრცეში ხდება, ეს მხოლოდ ხელისუფლების ბრალი არ არის. ამაში მთავარი დამნაშავეები  ჟურნალისტები ვართ!
– დღეს უკვე აღარავინ დაობს იმაზე (თვით ეროსი კიწმარიშვილიც კი), რომ “ვარდების რევოლუციის” ერთ-ერთი შემოქმედი “რუსთავი 2” იყო. ნებით თუ უნებურად ამ პოლიტიკას მეტ-ნაკლებად ყველა ჟურნალისტი ატარებდა. არც ამის გამო გაქვთ სინანული როგორც  მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანს?
– ძალიან მიკვირს, თუ ვინმე არ დაობს ამაზე.  ჩვენ არც ვალამაზებდით მოვლენებს და არც ვამახინჯებდით. დღევანდელი “რუსთავი 2”-ის მსგავსად ხელისუფლებას ფერუმარილით არ ვალამაზებდით. 
რას ნიშნავს “ნებით თუ უნებურად”? “რუსთავი 2”-ში   ზრდასრული ადამიანები მუშაობდნენ და უნებურად იქ არავის არაფერი უკეთებია. ეს იყო ქართული ჟურნალისტიკის ოქროს ხანა! დრო, როდესაც არათუ ხელისუფლების წარმომადგენელი, არამედ ტელეკომპანიის მფლობელიც კი ვერ ბედავდა ჟურნალისტისთვის რაიმე დაეკვეთა. სინანული კი არა, ამაყი ვარ, რომ მე ვმუშაობდი ქართული ჟურნალისტიკის რენესანსის ეპოქაში. მე ვიყავი იმ დროის აღმოსავლეთ ევროპის საუკეთესო ტელევიზიის ჟურნალისტი, მე ვიყავი იმ ტელეკომპანიის სახე, რომელზე დაყრდნობითაც აშუქებდა მსოფლიო მედია საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს და ეს იმიტომ, რომ ყველაზე მაღალი ნდობის ხარისხი მაშინ მთელ საქართველოში “რუსთავი 2”-ს  ჰქონდა.
– რამ განაპირობა პოლიტიკაში ირაკლი ოქრუაშვილის გუნდთან ერთად შენი მოსვლა, ფიქრობდი, რომ ჟურნალისტიკაში საკუთარი შესაძლებლობები ამოწურე? თუ მთავარი ფაქტორი ირაკლი ოქრუაშვილის ნოვაციური “პოლიტგარდასახვა” გახდა?
-არც მაშინ და არც არასდროს  მიფიქრია, რომ მე ამოვწურე ჩემი თავი ჟურნალისტიკაში.  “უმჯობესია, აკეთო ახალი ამბები, ვიდრე მასზე ილაპარაკო,” – ეს ჩერჩილის სიტყვებია და სწორედ მაშინ დავთანხმდი ირაკლი ოქრუაშვილის შემოთავაზებას, როდესაც ეს სიტყვები წავიკითხე.
მე არასდროს მიმუშავია მართულ ტელევიზიაში და ზუსტად ვიცი, რომ ვერც ვერასდროს ვიმუშავებ.
– მოგვიანებით, ირაკლი ოქრუაშვილის ემიგრაციაში წასვლის შემდეგ, როგორ ან რატომ აღმოჩნდი ლევან გაჩეჩილაძის საარჩევნო შტაბში?
– მე კი არა მთელი ოპოზიცია (და არა მხოლოდ ოპოზიცია) და 7 ნოემბრით შეურაცხყოფილი ქართველი ხალხი აღმოჩნდა მაშინ ლევან გაჩეჩილაძის საარჩევნო შტაბში. იმ დროისთვის ყველა – თავად ირაკლი ოქრუაშვილიც – ერთ კანდიდატზე მუშაობდა და ეს საერთო სახალხო მოძრაობის გადაწყვეტილებით ლევან გაჩეჩილაძე იყო.  საერთოდ არ მიყვარს, როდესაც სტატუსს მანიჭებენ, ამიტომ, როდესაც გაჩეჩილაძემ მის პიარ კამპანიაზე მუშაობა შემომთავაზა, რაიმე სტატუსის მინიჭების წინააღმდეგი ვიყავი, – მთავარია რას აკეთებენ და როგორ. საბოლოოდ შევთანხმდით, რომ ამ საკითხში მე მისი თანაშემწე ვიქნებოდი და ვფიქრობ, რომ არ შევცდი – 5 იანვარს ჩვენ მიხეილ სააკაშვილს საპრეზიდენტო არჩევნები მოვუგეთ!
– და ამ “მოგების” მიუხედავად, დღეს პოლიტიკური პროცესების მიღმა ხარ. სამუდამოდ ჩამოშორდი პოლიტიკას თუ ეს მიმდინარე  პროცესებით დროებითი განხიბლვაა?
– პოლიტიკური პროცესების  ხიბლში არასდროს ვყოფილვარ და აბსულუტურად ადეკვატურად ვაფასებდი ყველას შესაძლებლობებს. უბრალოდ, ძალიან ბევრი რამე უფრო ახლოდან დავინახე და ადამიანების შეცნობის უფრო დიდი გამოცდილება შევიძინე. ვფიქრობ,  რომ ოპოზიციამ სერიზოული შეცდომები დაუშვა და ძალიან დიდია ალბათობა, რომ ამ შეცდომებს გაიმეორებს. არ ხდება წარსულის  რეალური ანალიზი. სანამ ოპოზიცია არ გაიწმინდება ძალაუფლებას, გავლენასა და ფულს დახარბებული ადამიანებისაგან, სანამ ქვეყნის ინტერესებს საკუთარ ამბიციებზე მაღლა არ დააყენებენ,  წარმატებას ვერ მიაღწევენ. დღეს ოპოზიციაში ლუსტრაციის პროცესი მიმდინარეობს. ვფიქრობ, კანონზომიერია, რომ მხოლოდ მაშინ შეიცვალოს ხელისუფლება, როცა ჩვენ ყველა პოლიტიკური მოთამაშის რეალურ სახეს დავინახავთ.
-თავად სად ხედავს საკუთარ მომავალს ნათია ლაზაშვილი – პოლიტიკაში თუ ჟურნალისტიკაში?
– არ ვიცი, რა გადაწყვეტილებას მივიღებ მომავალში, მაგრამ ამ ეტაპზე ჩემს თავს სწორედ ჟურნალისტიკაში ვხედავ, იმიტომ, რომ დროა, ქართულ ჟურნალისტიკას ე. წ “მეორე სუნთქვა”  გაეხსნას, სხვა შემთხვევაში ამ ქვეყნაში ეს პროფესია მოკვდება.  
ერთხელ უკვე ვთქვი და შემიძლია იგივე გავიმეორო: პოლიტიკაშიც იგივე საქმეს ვაკეთებდი, რაც ვიცი.   არ ვყოფილვარ არც ერთი პოლიტიკური პარტიის წევრი და არასოდეს მქონია იმის ამბიცია ან მცდელობა, რომ საპარლამენტო სიაში მოვხვედრილიყავი. ჟურნალისტიკიდან პოლიტიკამდე ჩემი გზა ჩემი პროფესიის დაბრუნებაზე გადის.  მინდა, მე, თქვენ და ჩვენი ათასობით კოლეგა თავისუფალ გარემოში მუშაობდეს მხოლოდ საკუთარი სინდისის კარნახით. აი ეს არის მთელი ჩემი პოლიტიკური მოღვაწეობის პოლიტიკა!
ვერ გეტყვით, რომელ ტელეკომპანიაში დავბრუნდები, მაგრამ სახელისუფლოში რომ არა, ეს ზუსტად ვიცი.   მითითებებს, ბრძანებებსა და დაკვეთებს ვერ ვასრულებ, პირიქით – აბსოლუტურად უკონტროლო ვხდები. გამოცდილებაც მხოლოდ დამოუკიდებელ კომპანიებში მუშაობისა მაქვს: “იბერვიზია” და “რუსთავი 2”.  რაც შეეხება იმას, თუ სად ვხედავ ჩემს თავს, გასართობ პროგრამაში რომ არა, ეს ზუსტად ვიცი.   საინფორმაციო პოლიტიკა – ეს არის ის, რაც ვიცი, რისი გამოცდილებაც მაქვს და რისი კეთებაც სიამოვნებას მანიჭებს.
– მიგაჩნია თუ არა, რომ პოლიტიკოსებსა და ჟურნალისტებს შორის მეგობრული (თუნდაც ფამილარული) ურთიერთობები, ყველაზე მიუკერძოებელ შემთხვევებშიც კი, პროფესიული დამოუკიდებლობის ხარისხს ამცირებს?
-ნეტავი მხოლოდ ფამილარობა იყოს დღეს ქართული ჟურნალისტიკის პრობლემა. იყო დრო, როდესაც საქართველოშიც, ისევე როგორც მთელ მსოფლიოში, პოლიტიკოსისგან არათუ ძვირადღირებული საჩუქრის, არამედ უბრალო კალმის მიღებაც კი,  ცუდ ტონად ითვლებოდა… არაფერს ვამბობ რესტორნებსა და ღამის კლუბებში პოლიტიკოსებთან ერთად გართობაზე. ურთიერთობას ვერავის აუკრძალავ და მეგობრებსაც ვერ შეურჩევ ადამიანებს. ჟურნალისტმა თავად უნდა გადაწყვიტოს, რა უშლის ხელს მას პროფესიულ საქმიანობაში და საკუთარ სინდისთან მართალი უნდა იყოს.
-ქვეყანაში, სადაც ინგა გრიგოლია, ნათია ლაზაშვილი, ეკა ბერიძე, კოკა ყანდიაშვილი და ა.შ., ანუ პროფესიონალთა მთელი ჯგუფი, სხვადასხვა მიზეზებით კადრს მიღმა დარჩა, შენი აზრით, სიტყვისა და აზრის გამოხატვის თავისუფლება დაცულია?
-არა, ოღონდ არა იმიტომ, რომ ჩვენ აღარ ვართ კადრში, არამედ იმის გამო, რომ ვინც კადრში დარჩნენ, ისინი არ ამბობენ სიმართლეს. საქართველოში იმიტომ კი არ არის შეზღუდული სიტყვის თავისუფლება, რომ  ყოველდღე 9 საათზე ნათია ლაზაშვილს აღარ მიყავს “კურიერი”, არამედ იმიტომ, რომ “კურიერიც”, “მოამბეც” და “ქრონიკაც” ხელისუფლებიდან იმართება. მე, როგორც მაყურებელს,  არ მაინტერესებს, რატომ  მიმალავს სიმართლეს ჟურნალისტი (იმიტომ, რომ მას აშინებენ, იმიტომ, რომ მას ოჯახი ჰყავს სარჩენი, იმიტომ, რომ მას კრედიტი აქვს გასასტუმრებელი თუ იმიტომ, რომ პროფესიონალიზმი არ ჰყოფნის ან თვითცენზურის მსხვერპლია). მე ვიცი, რომ ასეთ ადამიანს არც ერთ ქვეყანაში ჟურნალისტი არ ჰქვია. მე ვიცი, რომ ჟურნალისტის ტყუილებით ან, უკეთეს შემთხვევაში, რეალობის დამახინჯებით ქვეყანა ზარალდება.
დღეს ასე დგას საკითხი:  დაკვეთების შემსრულებელი ყველა ჟურნალისტი საკუთარ კეთილდღეობას საკუთარი შვილის მომავალზე მაღლა აყენებს.

ელგა ფოლადიშვილი

წყარო: http://geworld.net